b. Ovlašteni podnosilac zahtjeva

Ovlašteni podnosilac zahtjeva po osnovu člana VI/3.a) Ustava BiH jesu član Predsjedništva, predsjedavajući Vijeća ministara, predsjedavajući ili njegov zamjenik bilo kojeg doma Parlamentarne skupštine; jedna četvrtina članova/ delegata bilo kojeg doma Parlamentarne skupštine ili jedna četvrtina članova bilo kojeg doma zakonodavnog organa jednog entiteta. Odredba o ovlaštenim podnosiocima zahtjeva važi kako za apstraktnu kontrolu ustavnosti, tako i za organske, tj. federalne sporove.

Sistemski posmatrano, može se primijetiti da organi vlasti nisu nosioci subjektivnih prava i obaveza, jer nemaju status pravnih subjekata. Pravni subjektivitet imaju isključivo administrativno-teritorijalne jedinice kojima oni pripadaju. Prema tome, iako se kod federalnih, tj. organskih sporova odlučuje

• o nadležnostima tih administrativno-teritorijalnih jedinica, često se govori
• o pravima i obavezama samih organa, jer oni sami izvršavaju nadležnosti javnopravnih subjekata. Ipak, pred Ustavnim sudom se ne odlučuje o subjektivnim pravima navedenih organa, već o funkcionalnosti političkih procesa.²⁹⁰⁴

Znatno ograničenje ovlaštenja da se pokrenu federalni, tj. organski sporovi pred Ustavnim sudom može voditi tome da važni sporovi o državnoj organizaciji ne mogu biti riješeni pred Ustavnim sudom samo zbog toga što se ne može naći ovlašteni podnosilac zahtjeva koji će podnijeti zahtjev. Uprkos ovom zaključku, Ustavni sud se priklonio tumačenju koje je usko orijentirano na jezičko značenje člana VI/3.a) Ustava BiH.²⁹⁰⁵ Tako, naprimjer, razjašnjenje bitnog federalnog spora može zavisiti isključivo od volje entitetskog zakonodavca. Ukoliko zakonodavac ne želi da pokrene postupak pred Ustavnim sudom, državna funkcionalnost može biti trajno opterećena neriješenim sporovima o nadležnosti.

Predsjedavajući Vijeća ministara je ovlašten da sâm podnese zahtjev po članu VI/3.a) Ustava BiH, a ako je potrebno, i protiv volje kopredsjedavajućeg Vijeća ministara. Zajednički i usaglašen zahtjev kopredsjedavajućih nije potreban.²⁹⁰⁶ Zahtjev nije nedozvoljen samo zbog toga što podnosilac zahtjeva više ne obavlja svoju funkciju na osnovu koje je bio ovlašten da u tom trenutku podnese zahtjev.²⁹⁰⁷

Pojedini građani,²⁹⁰⁸ preduzeća,²⁹⁰⁹ političke stranke,²⁹¹⁰ opštine,²⁹¹¹ načelnici opština,²⁹¹² niži sudovi ili same sudije,²⁹¹³ privatni instituti,²⁹¹⁴ advokatske komore,²⁹¹⁵ udruženja penzionera,²⁹¹⁶ grupe građana ili udruženja građana,²⁹¹⁷ pojedini ministri, čak i kada vode spor sa jednim od navedenih organa, nisu ovlašteni da podnesu zahtjeve po članu VI/3.a) Ustava BiH.²⁹¹⁸ Činjenica da grupe građana ili udruženja stalno pokušavaju da ospore određene zakone pred Ustavnim sudom, mada nisu oštećeni u svojoj subjektivnopravnoj sferi [član VI/3.b) Ustava BiH], obrazlaže se time da je prethodnik Ustavnog suda za vrijeme (Socijalističke) Republike Bosne i Hercegovine imao nadležnost da odlučuje o tzv. actio popularis.

Iako se postupak apstraktne kontrole ustavnosti u ustavnopravoj teoriji označava kao objektivni postupak (zato što je, s jedne strane, potreban samo ovlašteni podnosilac zahtjeva, ali ne i protivnik podnosioca zahtjeva a, s druge strane, taj postupak ne služi za ostvarivanje subjektivnih pravnih pozicija²⁹¹⁹) u njemu redovno postoje, pored podnosioca zahtjeva, i druge strane u postupku, neka vrsta procesnih protivnika podnosioca zahtjeva. Prije svih, mislimo na donosioca pobijanog opšteg akta [član 15. stav 1.a) Pravila USBiH a. v.]. Naime, iza postupka apstraktne kontrole ustavnosti uvijek se krije politički konflikt između pozicije i opozicije, koje u postupku pred Ustavnim sudom postaju prirodni protivnici. Time se apstraktna kontrola ustavnosti praktično približava jednoj vrsti kontradiktornog postupka.²⁹²⁰