a. Pregled

Stvarni obim prava na život, prema članu 2. EKLJP, u Bosni i Hercegovini može se shvatiti tek kada imamo u vidu i DP broj 6 uz EKLJP i čl. 1. i 2. Drugog fakultativnog protokola uz Međunarodni pakt o građanskim i političkim pravima. Ovim protokolima u državama članicama pojačana je zaštita života i značajno je redukovana dopustivost da se izvrši smrtna kazna. Članom 2. EKLJP izvršenja smrtne kazne su ograničena samo utoliko što smrtna kazna mora biti zakonom predviđena za određena krivična djela i smrtnu kaznu mora izreći sud. DP broj 6 uz EKLJP načelno ukida smrtnu kaznu (član 1), mada je, i prema DP broj 6 uz EKLJP, izricanje smrtne kazne i njeno izvršenje moguće i u miru. Naravno, smrtna kazna mora biti predviđena zakonom i smije se primijeniti – što proizlazi iz principa obaveze da se zakon poštuje – samo u slučajevima predviđenim zakonom i u skladu sa tim odredbama. Smrtna kazna se, inače, ograničava na djela počinjena u vrijeme rata ili tokom neposredne ratne opasnosti (član 2). Dakle, polazna tačka je vrijeme izvršenja krivičnog djela. Ipak, time je ukinuta smrtna kazna za sva djela počinjena u mirnodopskom periodu. Korak dalje idu čl. 1. i 2. Drugog fakultativnog protokola uz Međunarodni pakt o građanskim i političkim pravima prema kojim su, u principu, potpuno zabranjena izvršenja smrtne kazne u miru. I u vrijeme rata izvršenja smrtne kazne su dopuštena samo ukoliko su preduzeta na osnovu presude zbog nekog naročito teškog djela vojne prirode, počinjenog u periodu rata, i ako je taj izuzetak napravljen tzv. međunarodnopravnom izjavom o rezervi u trenutku ratifikacije ili pristupanja paktu. Uzimajući u obzir ova dva sporazuma (Pakt i EKLJP), koja regulišu isto pitanje, treba voditi računa o tome da navedeni Drugi fakultativni protokol uz Međunarodni pakt o građanskim i političkim pravima će biti primijenjen umjesto člana 2. EKLJP samo ukoliko sadrži strožije uslove dopustivosti smrtne kazne. Inače se uvijek vodi računa o svim uslovima koji moraju biti ispunjeni i koji proizlaze iz člana 2. EKLJP i protokola. Tako, naprimjer, uslov da izvršenje smrtne kazne mora imati cilj izvršenje presude suda proizlazi isključivo iz člana 2. EKLJP.⁶¹¹