F. Državni simboli (član I/6)
Simboli. Bosna i Hercegovina će imati one simbole koje svojom odlukom odredi Parlamentarna skupština i potvrdi Predsjedništvo.
Imajući u vidu način donošenja Ustava, ne iznenađuje činjenica da u Dejtonu nisu uspjeli da se ustavno definišu državni simboli. Potpisnice su se dogovorile da će ovlaštenja za donošenje odluke o simbolima dati Parlamentarnoj skupštini uz ograničenje da odluku mora potvrditi i Predsjedništvo.
U Parlamentarnoj skupštini Bosne i Hercegovine godinama nije bilo moguće dogovoriti se o zajedničkim državnim simbolima, tako da je Visoki predstavnik 3.2.1998. godine simbole jednostavno nametnuo.389 Državna himna imala je istu sudbinu. Visoki predstavnik je nametnuo i nju svojom Odlukom o nametanju državne himne BiH.390 Spomenuti zakoni, osim izgleda zastave i grba, te melodije himne, regulišu i njihovu upotrebu.
Još uvijek nije postignut dogovor o tekstu himne. To je simptomatično i govori o nedostatku integrativne snage Države. Državni simboli, kao što su zastava, grb i himna, te državni praznici391 obično su dio identifikacije sa Državom, tj. dio državnog identiteta. Stare državne simbole, koji su prihvaćeni nakon što je Republika Bosna i Hercegovina proglasila nezavisnost (bijela zastava sa grbom sa ljiljanima), odbili su da prihvate srpski i hrvatski predstavnici u Parlamentarnoj skupštini, mada, istorijski posmatrano, ovi simboli nemaju nikakav ekskluzivan bošnjački karakter.392 Zastava i grb, za koje su svjesno odabrani izrazito neutralni, pa možda i sterilni sadržaji, nisu naišli na posebno odobravanje. Jer, tamo gdje postoje najmanje tri različita naroda, ili grupe koje se osjećaju kao takve, i gdje (još uvijek) nedostaje zajednički i ujedinjujući identitet, nešto u obliku Evropske unije, gotovo da nije moguće postići dogovor o simbolima koji bi imali takav karakter. Ako pođemo od činjenice da se identitet u velikoj mjeri definiše kao razlika u odnosu na druge identitete, onda ne iznenađuje činjenica da one grupe koje se smatraju bližim susjedima preko državne granice ne vide veliku korist od zajednice u koju svakako nisu ušle sasvim dobrovoljno. Osim toga, u desetljećima pod Titovim režimom nije se razvio snažan bosanskohercegovački identitet, kao nešto različito od identiteta ostalih socijalističkih jugoslavenskih republika, i to zbog nedostatka relevantne, formalno priznate identifikacione odlike – bilo jedinstvene nacionalnosti, bilo ekonomskog, socijalnog ili političkog zajedništva. Ako je takav identitet u istoriji republike i egzistirao, on je neutralizovan najkasnije u etničkim konfliktima za vrijeme svjetskih ratova.
Ovaj strah od svake moguće integrativne odlike nove Bosne i Hercegovine, osim formalnih simbola kao što su zastava, grb i himna, odnosi se i na manje značajne oznake države, kao što su automobilske registracije, novčanice393 i pasoši.394
Footnotes
Odluka o nametanju Zakona o zastavi BiH („Sl. gl. BiH“ br. 1/98, 19/01 i 23/04). Prema ovoj odluci, zastava izgleda na sljedeći način: na plavoj pozadini (plava boja Vijeća Evrope) u sredini je žuti trougao, duž čije hipotenuze se nalazi devet malih bijelih zvijezda, od kojih dvije nisu potpune. Plava boja simbolizuje članstvo u Vijeću Evrope, žuti trougao simbolizuje državnu teritoriju, čiji uglovi predstavljaju tri konstitutivna naroda (Bošnjake, Hrvate i Srbe). Bijele zvijezde simbolišu Evropu. Zakon o grbu BiH („Sl. gl. BiH“ br. 8/98, 19/01 i 23/04). Grb Bosne i Hercegovine izgleda slično kao zastava, samo ima oblik grba.
„Sl. gl. BiH“ br. 19/01 i 17/04.
Bosna i Hercegovina još uvijek nema zakon o državnim praznicima. I ovdje nedostaje volja da se postigne dogovor. Stoga, ustavnopravno gledano (član 2. Aneksa II uz Ustav BiH), i dalje važi regulativa iz vremena Jugoslavije i RBiH, tačnije Zakon o državnim praznicima („Sl. list SFRJ“ broj 6/73; „Sl. list RBiH“ br. 2/92 i 13/94), Zakon o proglašenju 6. aprila danom međunarodnopravnog priznanja Republike Bosne i Hercegovine („Sl. list RBiH“ br. 8/94 i 13/94), Zakon o proglašenju 1. marta danom nezavisnosti Republike Bosne i Hercegovine („Sl. list RBiH“ broj 9/95) i Zakon o proglašenju 25. novembra danom državnosti Republike Bosne i Hercegovine („Sl. list RBiH“ broj 9/95). Nikoga ne čudi što se ovi državni praznici ne poštuju u Republici Srpskoj.
Barem tako tvrdi bivši bošnjački član Predsjedništva Tihić: uporedi, U 4/04, tačka 20.
Vidi odluke Bonske konferencije o implementaciji mira u BiH od 10.12.1997. godine, str. 4 (dostupno na Internet-stranici: <www.ohr.int/pic/default.asp?content_ id=29660>).
Vidi član 3. Zakona o izmjenama Zakona o putnim ispravama BiH, „Sl. gl. BiH“ broj 27/00.